Esdeveniments Multiplicadors

9.45 Inloop  [ 10:00 - 10:15]

---

U bent vanaf 9.45 uur welkom bij Beeld & Geluid in Hilversum. Bij binnenkomst wordt uw ticket gescand. Neem dit mee als print of op uw smartphone. Na registratie maakt u een keuze voor deelname aan een deelsessie. Zie verderop de beschrijving van de deelsessies. Vanaf 10.00 uur is Theaterzaal 1 geopend, het programma start om 10.15 uur.

10.15 Plenair programma in Theaterzaal 1  [ 10:15 - 11:30]

---

Opening door dagvoorzitter Helen Meijer

Nieuwswijsheid tegen desinformatie. Doen?!
Patricia van Rijswijk

Over het belang van nieuwswijsheid in het onderwijs. Nieuwswijs zijn en kritisch kunnen reflecteren op wat je voorgeschoteld krijgt, is steeds belangrijker. In het bijzonder voor jongeren.

Nieuwsmakers maken nieuwswijs? 
Vincent Janssen

De vrije pers is een onmisbaar ingrediënt van een gezonde democratie. Maar hoe gaat een journalist om met die verantwoordelijkheid? Welke overwegingen maakt hij in zijn verhalen? En hoe helpt die nieuwswijsheid tegen des- en misinformatie? Journalist en informatieprofessional Vincent Janssen neemt de bezoeker mee in deze uitdagingen en laat zien hoe hij te werk gaat in een polariserende wereld vol nepnieuws.

11.30 Ronde 1 met vier deelsessies  [ 11:30 - 12:30]

---

U maakt bij binnenkomst op 18 april uw keuze uit onderstaande deelsessies. Deze worden herhaald in de tweede ronde na de lunch.

Deelsessie 1: Smiles, over nieuwswijsheid tegen desinformatie

Patricia van Rijswijk en Anne Bothmer (Beeld & Geluid) introduceren tijdens deze sessie het thema Nieuwswijsheid. Het biedt kennis over de totstandkoming en het maatschappelijke belang van (nieuws)media en de werking van desinformatie, als ook handvatten om zelf mee aan de slag te gaan. U leert over de technieken en mechanismen van online manipulatie en hoe desinformatie wordt ingezet om de publieke opinie te beïnvloeden. Zij sluiten de sessie af met een blik op de 5 modules van SMILES die direct toe te passen zijn in bijvoorbeeld lessen burgerschap.

Deelsessie 2: Wat hebben scholen en bibliotheken via Smiles geleerd? 

In Nederland, België en Spanje hebben docenten van het middelbaar onderwijs samen met medewerkers van bibliotheken de afgelopen twee schooljaren trainingen aan circa 600 leerlingen tussen de 12-15 jaar gegeven. Het doel was desinformatie te herkennen en bestrijden. Zowel leerlingen als trainers hebben voorafgaand en na de workshops enquêtes ingevuld over hun kennisniveau en het effect van de workshops daarop. Ook is er een schat aan ervaringen met het geven van de workshops opgehaald. In deze sessie zullen Anne-Katelijne Rotteveel (KB, nationale bibliotheek) en Elke Müller (De Haagse Hogeschool) delen wat er uit dit onderzoek naar voren is gekomen. Ook geven ze tips & tricks mocht u zelf aan de slag willen met dergelijke trainingen.

Deelsessie 3: Nieuwswijsheid in het curriculum

SLO (Stichting leerplanontwikkeling) ontwikkelt curricula en beschrijft daarmee wat de leerdoelen zijn voor leerlingen in basis- en voortgezet onderwijs. Dat gebeurt in opdracht van OCW en in samenspraak met onderwijspartijen, op basis van maatschappelijke ontwikkelingen en wetenschappelijke inzichten. Op dit moment worden kerndoelen en examenprogramma’s voor een aantal vakken geactualiseerd. Informatievaardigheden en mediawijsheid zullen daarin een belangrijke rol krijgen en van de leerlingen wordt straks verwacht dat ze, onder andere, bruikbaarheid, betrouwbaarheid en relevantie van digitale bronnen kunnen beoordelen. Hoe deze nieuwswijsheid een plaats in het curriculum gaat krijgen is nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Wat houdt het precies in? Hoort het bij leerdoelen van Nederlands, digitale geletterdheid, burgerschap, of ergens anders thuis? Nataša Grgurina, Luuk Kampman en Sonja van Overmeeren van SLO gaan graag in gesprek met congresbezoekers om antwoorden op deze en andere relevante vragen scherp te krijgen.

Deelsessie 4: Nieuwswijsheid en de rol van de professional

Jacqueline Kleijer, mediapedagoog, gaat in deze deelsessie dieper in op de rol van de professional in het voortgezet onderwijs, de bibliotheken en journalistiek als het gaat om nieuwswijsheid en desinformatie. Hierbij gaat het om de docent en in sommige gevallen de schoolmediathecaris in het voortgezet onderwijs, de bibliothecaris in de bibliotheek en de journalist. Iedere professional heeft een bepaalde rol te vervullen als het gaat om nieuwswijsheiden desinformatie. Maar #hoedan? En wat is er voor nodig om goed te kunnen handelen? Is die verantwoordelijkheid anders naar jongeren dan naar volwassenen? 

12.30 Lunch  [ 12:30 - 13:30]

---

De vegetarische lunch wordt geserveerd in de ontvangsthal van Beeld & Geluid.

13.30 Ronde 2 met vier deelsessies  [ 13:30 - 14:30]

---

U maakt bij binnenkomst op 18 april uw keuze uit onderstaande deelsessies. Deze sessies uit de eerste ronde worden herhaald in deze tweede ronde.

Deelsessie 1: Smiles, over nieuwswijsheid tegen desinformatie

Patricia van Rijswijk en Anne Bothmer (Beeld & Geluid) introduceren tijdens deze sessie het thema Nieuwswijsheid. Het biedt kennis over de totstandkoming en het maatschappelijke belang van (nieuws)media en de werking van desinformatie, als ook handvatten om zelf mee aan de slag te gaan. U leert over de technieken en mechanismen van online manipulatie en hoe desinformatie wordt ingezet om de publieke opinie te beïnvloeden. Zij sluiten de sessie af met een blik op de 5 modules van SMILES die direct toe te passen zijn in bijvoorbeeld lessen burgerschap.

Deelsessie 2: Wat hebben scholen en bibliotheken via Smiles geleerd? 

In Nederland, België en Spanje hebben docenten van het middelbaar onderwijs samen met medewerkers van bibliotheken de afgelopen twee schooljaren trainingen aan circa 600 leerlingen tussen de 12-15 jaar gegeven. Het doel was desinformatie te herkennen en bestrijden. Zowel leerlingen als trainers hebben voorafgaand en na de workshops enquêtes ingevuld over hun kennisniveau en het effect van de workshops daarop. Ook is er een schat aan ervaringen met het geven van de workshops opgehaald. In deze sessie zullen Anne-Katelijne Rotteveel (KB, nationale bibliotheek) en Elke Müller (De Haagse Hogeschool) delen wat er uit dit onderzoek naar voren is gekomen. Ook geven ze tips & tricks mocht u zelf aan de slag willen met dergelijke trainingen.

Deelsessie 3: Nieuwswijsheid in het curriculum

SLO (Stichting leerplanontwikkeling) ontwikkelt curricula en beschrijft daarmee wat de leerdoelen zijn voor leerlingen in basis- en voortgezet onderwijs. Dat gebeurt in opdracht van OCW en in samenspraak met onderwijspartijen, op basis van maatschappelijke ontwikkelingen en wetenschappelijke inzichten. Op dit moment worden kerndoelen en examenprogramma’s voor een aantal vakken geactualiseerd. Informatievaardigheden en mediawijsheid zullen daarin een belangrijke rol krijgen en van de leerlingen wordt straks verwacht dat ze, onder andere, bruikbaarheid, betrouwbaarheid en relevantie van digitale bronnen kunnen beoordelen. Hoe deze nieuwswijsheid een plaats in het curriculum gaat krijgen is nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Wat houdt het precies in? Hoort het bij leerdoelen van Nederlands, digitale geletterdheid, burgerschap, of ergens anders thuis? Nataša Grgurina, Luuk Kampman en Sonja van Overmeeren van SLO gaan graag in gesprek met congresbezoekers om antwoorden op deze en andere relevante vragen scherp te krijgen.

Deelsessie 4: Nieuwswijsheid en de rol van de professional

Jacqueline Kleijer, mediapedagoog, gaat in deze deelsessie dieper in op de rol van de professional in het voortgezet onderwijs, de bibliotheken en journalistiek als het gaat om nieuwswijsheid en desinformatie. Hierbij gaat het om de docent en in sommige gevallen de schoolmediathecaris in het voortgezet onderwijs, de bibliothecaris in de bibliotheek en de journalist. Iedere professional heeft een bepaalde rol te vervullen als het gaat om nieuwswijsheiden desinformatie. Maar #hoedan? En wat is er voor nodig om goed te kunnen handelen? Is die verantwoordelijkheid anders naar jongeren dan naar volwassenen?

14.30 Plenair programma in Theaterzaal 1  [ 14:30 - 16:30]

---

Aan tafel met experts
Een rondetafelgesprek onder leiding van Helen Meijer over nieuwswijsheid, desinformatie en meer.

-        Thomas Bruning, algemeen secretaris Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ)
-        Nataša Grgurina, curriculum ontwikkelaar digitale geletterdheid VO SLO 
-        Stephanie van den Kieboom, docent mediawijsheid Erasmus Almelo
-        Fifi Schwarz, adviseur onderwijsvernieuwing en oprichter/hoofdredacteur van nieuwswijsheid.nl 
-        Sophie Weghorst, leesmediaconsulent Bibliotheek Almelo

Hoe te voorkomen dat slimme technologie je dommer maakt 
Gys Walt van Egdom

De laatste ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie hebben, om verklaarbare redenen, tot veel enthousiasme, maar ook tot onzekerheid geleid. We zien hoe programma's als ChatGPT ervoor zorgen dat we met meer gemak kennis kunnen produceren, verspreiden en verwerken, maar realiseren ons ook dat nieuwe technologieën nieuwe problemen met zich meebrengen. Tijdens deze presentatie formuleert Gys Walt van Egdom een antwoord op de vraag: Hoe voorkomen we nu dat 'slimme' technologie, zoals Generatieve AI, ons als mensheid dommer maakt? Hij plaatst nieuwswijsheid in een breder kader en zet, aan de hand van een aantal voorbeelden, uiteen waarom we enkel met een gecoördineerde inspanning een nieuwswijze maatschappij uit de grond kunnen stampen.

Getekend beeldverslag van de dag
Erik van Tuijn

Afsluiting
Helen Meijer

16.30 Afsluitende borrel   [ 16:30 - 17:00]

---

Informatie over de sprekers  [ 17:00 - 17:00]

---

Anne Bothmer is als projectmedewerker bij Beeld en Geluid betrokken bij verschillende Europese projecten gericht op het weerbaar maken van publiek tegen desinformatie en het vergroten van de mediawijsheid. Samen met De Haagse Hogeschool, de KB en de Europese consortiumpartners heeft zij de afgelopen jaren gewerkt aan het SMILES-project. Daarin ontwikkelde zij de drie lesmodules over pers, journalistiek en desinformatie. 

Thomas Bruning is algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ), bestuurder van Villamedia uitgeverij en voorzitter an de stuurgroep Persveilig. Hij is actief in meerdere besturen van stichtingen rond persvrijheid en journalistiek en als gastdocent betrokken bij diverse journalistieke opleidingen. Hij studeerde Nederlands Recht aan de Univesiteit van Amsterdam met als specialisatie media- en auteursrecht.

Gys-Walt van Egdom is als docent vertalen en vertaalwetenschap verbonden aan de Universiteit Utrecht. Hij verricht onder andere onderzoek naar taaltechnologische hulpmiddelen en mens-computerinteractie. In zijn vrije tijd schrijft hij graag essays over taal, cultuur, technologie en ethiek.

Vincent Janssen is journalist bij De Limburger en auteur van het boek Achter het nepnieuws. Hij maakt verhalen over klimaatverandering, biodiversiteit en wetenschap. Daarvoor schreef hij jarenlang over de sociale impact van nieuwe technologieën en nepnieuws. 

Nataša Grgurina is als curriculumontwikkelaar bij SLO betrokken bij de actualisatie van de kerndoelen digitale geletterdheid. Daarnaast is ze als lerarenopleider en vakdidacticus informatica verbonden aan de RuG. 

Luuk Kampman is als curriculumontwikkelaar bij SLO betrokken bij de actualisatie van de kerndoelen burgerschap. Daarnaast heeft hij ruime ervaring als lerarenopleider en vakdidacticus maatschappijleer.

Stephanie van den Kieboom is specialist Digitale geletterdheid aan Het Erasmus, een middelbare school in Almelo. Zij maakt leerlingen wegwijs in de digitale wereld: hoe moet je reageren op snapchat, wat is hacken nou precies en wat moet je doen als iemand ongevraagd foto’s van je maakt? Stephanie is op Het Erasmus verantwoordelijk voor het digitaal geletterd maken van leerlingen en haar collega’s. Het Erasmus was samen met Bibliotheek Almelo deelnemer aan de pilot Smiles.

Jacqueline Kleijer (online identiteit, seksualiteit en beïnvloeding) was jarenlang therapeutisch hulpverlener van jongeren en jongvolwassen. Tijdens de opkomst van het mobieltje en zag ze hoe beïnvloeding verschoof van offline naar online. Ze besloot haar expertise en ervaring om te zetten naar preventie en specialiseerde zich in online beïnvloeding. Jacqueline geeft nu les, training en advies. Ook volgt ze de master Zorgethiek en beleid aan de Universiteit van Humanistiek. Ze slaat een brug tussen de belevingswereld van kinderen en jongeren op diverse niveau’s, professionals, opvoeders, media en beleid. 

Helen Meijer is nieuwsgierig en op zoek naar het andere perspectief. Dit doet zij als Hoofd Educatie bij Beeld & Geluid, en ook als dagvoorzitter van congressen, moderator van workshops en docent van trainingen.

Elke Müller is gepromoveerd in techniekfilosofie en houdt zich aan De Haagse Hogeschool als senior onderzoeker bezig met actie-onderzoek en het verzorgen van onderwijs. Het kapstokbegrip dat al haar activiteiten omvat, is 'praktische wijsheid van de professional', zowel in als buiten het hoger beroepsonderwijs. Samen met Beeld & Geluid, de KB en de Europese consortiumpartners heeft zij de afgelopen jaren gewerkt aan het SMILES-project.

Sonja van Overmeeren is betrokken bij de actualisatie van de kerndoelen Nederlands. Ze werkt als vakdidacticus bij de UvA én docent Nederlands aan een middelbare school.

Patricia van Rijswijk ontwikkelt als expert Media- en Nieuwswijsheid educatief aanbod voor professionals in het maatschappelijke veld bij Beeld en Geluid. Het aanbod biedt inzichten en kennis over de werking van (nieuws)media, journalistiek, online manipulatie (door desinformatie) en de totstandkoming en de kracht van de publieke opinie. Samen met De Haagse Hogeschool, de KB en Europese consortiumpartners heeft zij de afgelopen jaren gewerkt aan het SMILES-project. Daarin ontwikkelde zij de drie lesmodules over pers, journalistiek en desinformatie.

Anne-Katelijne Rotteveel werkt bij de KB als impact onderzoeker. Zij heeft al jaren ervaring met het doen van onderzoek binnen de bibliotheekbranche. Samen met Beeld & Geluid, De Haagse Hogeschool en de Europese consortiumpartners heeft zij de afgelopen jaren gewerkt aan het SMILES-project. Daarin is ze medeverantwoordelijk voor de effectmetingen. 

Fifi Schwarz is adviseur onderwijsvernieuwing en oprichter/hoofdredacteur nieuwswijsheid.nl. Toen Fifi Schwarz bij de stichting Nieuws in de klas werkte, was zij lid van de kenniskring van het lectoraat Media & Civil Society van de Hogeschool Windesheim. Haar onderzoek naar de relatie tussen journalisten en nieuwsconsumenten vormde de basis voor de website nieuwswijsheid.nl. Momenteel werkt ze als adviseur onderwijsvernieuwing bij een mbo in Noord-Holland. Daarnaast blogt zij op www.dedingendebaas.nl over (de raakvlakken) tussen onderwijs, taal en nieuwswijs burgerschap.

Erik van Tuijn van bureau Blijstift maakt als zakelijke tekenaar een beeldverslag van de dag. Complexe onderwerpen worden heldere visualisaties. Hij is een omdenker: hij gebruikt zijn stift om bedrijven te helpen hun verhalen, processen en doelen scherp en effectief te maken.

Sophie Weghorst adviseert als leesmediaconsulent van Bibliotheek Almelo scholen in het primair en voortgezet onderwijs over leesbeleid, leesmotivatie en digitale vaardigheden. Verder ondersteunt zij leerkrachten bij de uitvoering van leesprojecten en is ze jongerenbibliothecaris. Bibliotheek Almelo was samen met scholengemeenschap Het Erasmus deelnemer aan de pilot Smiles.